Zuva nezuva isu tinogadzira marara akawanda, uye panorama inoita seisina kumira. Chokwadi ichi chapa kuti pave nemaitiro matsva eunyanzvi anozivikanwa se tsvina art. Kupfuura kungove marara, zvinhu izvi zvinova hunyanzvi, chimiro chekutaura chinoda kusimudzira ruzivo nezvekutonga kwemarara. Kuratidza zvisikwa izvi, mamiziyamu akasiyana siyana akatsaurirwa kumarara akaumbwa pasi rese.
Muchinyorwa chino, tichaongorora akanyanya kukosha mamiziyamu emarara pasi rose, maitiro avo uye zvanga zviri zvipi zvawo zvikuru mukusimudzira ruzivo nezve kudzokorodza uye kuderedza kukanganiswa kwezvakatipoteredza kwemarara.
Unyanzvi hwemarara
El tsvina art Icho chimiro chekutaura kweunyanzvi chinoshandisa zvinhu zvakaraswa uye zvinhu zvinowanzoonekwa sezvisina maturo kana zvisina maturo. Urwu rudzi rweunyanzvi hune chinangwa chekushandura izvo zvinowanzoonekwa semarara kuita chimwe chinhu chine runako uye pfungwa. Zvinhu zvinoshandiswa zvinosanganisira mapurasitiki, simbi, girazi, machira uye dzimwe nguva kunyange organic zvinhu zvakaita semashizha nemapazi.
Mamwe maartist anotarisa basa ravo pakushandisa zvinhu izvi kushoropodza matambudziko ezvakatipoteredza akadai sekutenga nemarara. Vamwe vanoona mukati tsvina art mukana wekutaura nyaya dzemagariro kana zvematongerwo enyika. Hazvina mhosva kuti chii chaikurudzira, izvo zvavanofanana vese chinangwa chekupa hupenyu hwechipiri kune izvo vazhinji vanofunga kuti zvinoraswa.
Imwe yemabhenefiti makuru eiyi dhizaini kufamba ndeyekusvikika kwayo. Kusiyana nemamwe masitayera angangoda zvinhu zvinodhura kana matekiniki epamusoro, art yemarara inobvumira chero munhu kutora chikamu, vachishandisa chero zviwanikwa zvavanazvo. Nenzira iyi, kugadzirwa kwehunyanzvi kunopihwa demokrasi, zvichibvumira kutora chikamu kwevanhu vanobva kumarudzi ese emamiriro ezvinhu nekwakabva.
Mhedzisiro yekuona yemabasa aya inogona kukanganisa kana mhirizhonga, asi inogona zvakare kuratidza runako uye kuwirirana kuburikidza nehungwaru uye hwekugadzira musanganiswa wezvigadzirwa. Nhasi, the tsvina art yakawana kukosha munyika yeunyanzvi hwemazuva ano, ine magaraji akawanda anopa maonesheni akatsaurirwa chete kune maartist anoshanda pasi pezvino.
Kufambira mberi uku kwakabvumira kuvandudzwa kwemamyuziyamu pasi rose akazvipira kune tsvina art, mukuedza kusimudzira ruzivo munharaunda pamusoro pekukosha kwekudzokorodza uye kushandiswa zvakare.
Marara mamiziyamu munyika
Pasi rose, mamiziyamu akatsaurirwa marara nekudzokorodza akabuda senzira dzekudzidzisa veruzhinji nezvekukosha kwekudzikisa marara uye kutora mukana wezvekushandisa zvakare. Pano tinopa zvimwe zvezvinonyanya kukosha:
Iyo Garbage Museum (Stratford, USA)
Yakavhurwa muna 1994 muStratford, Connecticut. Iyo Garbage Museum Yaiva imwe yemamiziyamu ekutanga erudzi rwayo. Chinangwa chayo chikuru chaive chekudzidzisa vashanyi nezve kwakaringana manejimendi emarara, ichiratidza maitiro akadai sekurongwa kwezvinhu zvinogona kushandiswazve. Chimwe chezvinhu zvinonyanya kushamisa yaive «Trash-o-saurus«, chivezwa chikuru che dinosaur chakaitwa nemarara. Zvinosuruvarisa, iyo museum yakavhara magonhi ayo muna 2011 nekuda kwekushaikwa kwemari, asi nhaka yedzidzo inoramba ichikurudzira masangano akafanana pasi rese.
Iyo Waste Museum muIbadan (Nigeria)
MuAfrica, iyo Garbage Museum muIbadan, Nigeria, yakavambwa nemudzidzisi wemifananidzo Jumoke Olowookere, inomira pachena nekuzivisa nezve kukuvadzwa kunokonzerwa nemarara kune zvakatipoteredza. Olowookere akafemerwa nezvaakasangana nazvo mushure mekuona kuti akaunganidza marara akawanda sei mumba make. Iyo museum haingoratidzi mifananidzo yakagadzirwa kubva kuzvinhu zvakaraswa chete, asi zvakare inotsvaga kusimudzira ruzivo nezve mashandisiro ezvishandiso izvi mufashoni uye mamwe maratidziro ehunyanzvi.
Museum yakagadzirwa nemarara epurasitiki muGrisik (Java, Indonesia)
Iyi museum, yakagadzirwa neNGO Ecological Observation and Conservation of Indonesian Wetlands (ECOTON), inomira pachena nekugadzirwa kwepurasitiki yakadzokororwa. Muna 2021, mushure mekuunganidza zvinhu zvepurasitiki zvinopfuura zviuru gumi zvakaraswa pamahombekombe egungwa nenzizi, iyo museum ine marara epurasitiki. Chimwe chezvinonyanya kukwezva ndeye chivezwa che Dewi Sri, mwarikadzi wokubudirira, akagadzirwa nemabhegi epurasitiki anoshandiswa kamwe chete.
Moron Garbage Museum (Argentina)
Mutaundi reMorón, Argentina, mune imwe miziyamu inokosha yemarara. Yakagadzirwa muna 2016 neNGO Abuela Naturaleza, iyi museum ine tarisiro yedzidzo, ine mashopu nenzvimbo dzekutandarira dzakagadzirirwa kudzidzisa vashanyi kukosha kwekuona tsvina sezviwanikwa zvakakosha.
Iyo Plastic Museum (Madrid, Spain)
Inowanikwa kwenguva pfupi muPlaza de Juan Goytisolo muMadrid, Iyo Plastic Museum Yakanga yakavakwa zvachose nepurasitiki inogona kushandiswa zvakare. Basa rayo guru raive rekuratidza kugona kudzokorodza kwepurasitiki atinoshandisa muhupenyu hwedu hwemazuva ese. Kunyangwe iyo museum yakabviswa muna Chivabvu 17, 2021 (World Recycling Day), purojekiti iyi yakamira pachena nehunyanzvi hwayo uye kuzvipira kune kusimudzira.
SOS Waste Museum muMorelia (Mexico)
Yakatangwa sechikamu chehurongwa hwemanisipala "Hutsanana, Organic uye Yakaparadzaniswa" muna 2015, iyo SOS Waste Museum inokurudzira kurongeka kwakaringana kwemarara muMexico. Iine zvikamu zvina zvakatsaurirwa kudzidzo yezvakatipoteredza, uko maworkshops, makonferensi uye mabasa ekudyidzana anoitwa anoratidza kuti marara anogona sei kuva nehupenyu hutsva kuburikidza nekudzokorora.
Hatillo Recycling Museum (Puerto Rico)
Nekutarisa pakukanganisa kwepurasitiki pane zvipenyu zvegungwa, iyo Hatillo Recycling Museum yakavhura mikova yayo muna 2018. Chiratidziro chayo chekutanga, "Plasticuario," chakanangana nekudzidzisa nezve njodzi dzepurasitiki yakaraswa mugungwa. Pamusoro pezvo, vashanyi vanogona kutora chikamu mumashopu akasiyana uye kudzidza nezvekukosha kwehupfumi hwedenderedzwa uye basa rayo mukurwisa kushanduka kwemamiriro ekunze.
Pro Waste Museum muSaint Petersburg (Russia)
Iyi museum muRussia, yakavhurwa muSaint Petersburg, yakave nebasa rayo guru rekushandura maonero emarara. Varongi ve Pro Waste Museum Vanotsvaga kubatsira vashanyi kuti vanzwisise kuti marara haasi marara chete, asi zviwanikwa zvakakosha zvinogona kudzokororwa kugadzira ramangwana rakagadzikana. Munguva dzeSoviet Union, pakanga paine zvirongwa zvekukurudzira uko vanhu vaibhadharwa kuti vadzokorore zvimwe zvinhu uye miziyamu inotsvaga kumutsidzira pfungwa iyoyo.
Rwendo rwemumuseum rwakagadzirwa selabyrinth umo muenzi anopinda akakomberedzwa nemarara, asi achibuda kune ramangwana rakasvibira uye rakachena, nekuda kwekuratidzwa kwemhinduro dzakasiyana dzekugadzirisa zvakare. Uku kuedza kufambisa Russia yakananga kumhando itsva yekudzora marara, sezvo pari zvino vanongodzokorora 10% yemarara avo.
Imwe neimwe yeaya mamuseum inomiririra yakasarudzika nzira yekutarisana nedambudziko guru iro marara anomiririrwa munharaunda dzedu. Kuburikidza nekushandiswa kwehunyanzvi, dzidzo uye kudzokorora, masangano aya anoshanda kushandura mafungiro evanhu uye kuratidza kuti tese tinogona kuve chikamu chemhinduro.
Nekuda kwezvirongwa zvakaita seizvi, vanhu vazhinji pasi rese vari kuwana kukosha kweyaimbonzi marara uye sei, kuburikidza nekudzokorora uye kushandisa zvakare kugadzira, tinogona kushandura nyika kuita nzvimbo yakachena.